Egzersiz beyin sağlığını nasıl iyileştiriyor? Sorunun cevabı yeni keşfedilen bir hormonda!
Egzersiz sırasında salınan bir hormon olan Irisin, beyin sağlığını iyileştirebilir ve Alzheimer hastalığı sırasında meydana gelen hasarı azaltabilir.
Daha önce yapılan araştırmalar egzersizin beyin sağlığını nasıl koruduğunu ve düşünmeyi etkilediğini göstermişti. Egzersiz aynı zamanda nöronlar arasındaki sinaptik iletiyi ve sinapsların işlevini de geliştirebilir.
Alzheimer ve demasnla ilgili egzersizin bu hastalıkların ilerlemesini yavaşlatabileceği ve yine bu hastalıklara yakalanma riskini azaltacağı gösterilmişti.
Bu gelişmeler bir yana 2012 yılında tespit edilen ve ismini mitolojiden alan İrisin hormonu, egzersiz sırasında kaslardan salınıyor ve metabolizmayı hızlandırıp ısı açığa çıkarıyor. İrisin; lipit dokuda UCP1 salınmasını sağlayan ve böylece termogenez ve kilo kaybı ile sonuçlanan reaksiyonlara sebep olan anahtar hormon olup, vücut kitle endeksinin düzenlenmesinde görevli.
Alzheimer hastalığında da beyin hücreklerinin enerjiyi kullanma şeklindeki değişikliklere inanıldığı için beyinde İrisin seviyelerini artırarak beyin sağlığının korunacağını düşündü.
Önce İrisin’in beyinde var olduğunu gösteren araştırmacılar, demanslı farelerin beynine konsantre irisin enjeksiyonu yaptı. Bu farelerin kısa bir süre sonra hafıza testlerinde daha iyi performans gösterdikleri ve sinaptik iletideki gelişmeleri gözlemledi.
Araştırmacılar son olarak 5 hafta boyunca günde bir saat yüzme egzersizi yaptıkları farelerde İrisinle ilgili aynı etkiyi gözlemledi.
İrisin: 2012 yılında Boström ve ark., sistematik egzersiz yapıldığında, kişiyi metabolik hastalıklardan koruyan ve egzersiz sonrası iskelet kasından salınan bir protein keşfetmişlerdir. Bu bir membran proteini olup fibronektin tip III domain 5 (FNDC5) olarak adlandırılmış ve bu proteinin dolaşıma proteoliz sonrası salındığı anlaşılmıştır. FNDC5 ayrıca, fibronektin tip III tekrarlarını içeren protein 2 (FRCP2) ve Pep olarak da adlandırılmaktadır. FNDC5 proteininin proteolitik ürününe irisin adı verilmiştir. İskelet kasından salınan irisin otokrin, parakrin ve endokrin etkili bir hormondur. İrisin hormonunun adı mitolojik kahraman olan İris’ten gelmektedir