Fasya Nedir?
Fasya, Latincede
‘Fascia’ bant anlamına gelen, cilt altında yer alan, kasları ve diğer iç
organları birbirine bağlayan; stabilize eden, çevreleyen ve ayıran
öncelikle kollajenden oluşan bir bağ doku katmanıdır.
Ayrıca fasya zengin
sempatik inervasyonu ile postür ve hareket kabiliyetinin yapısal
bileşeni, destek birimi ve çerçeve çatı sistemidir.
Fasyanın Yapısı
• Kıkırdak, tendon,
ligaman,disk ve fasya yoğun bağ dokudan oluşur. Fasya çok sayıda
elastik ve bağ kollajen lifler üst üste, birbirinden bağımsız; vertikal,
horizontal ve oblik düzlemlerde dokuyu sarark stres ve yükleri
kaldırabilecek biçimde bir araya gelmişlerdir.
• Anatomisi olarak:
Yüzeyel (süperfisyel) ve derin (deep) fasya olarak tanımlanır. Yüzeyel
fasya deriyi alttaki dokularla birleştirirken derin fasya kas
yüzeylerini kaplar ve ekstremitelerde kasların etrafında kesin bir kılıf
oluşturur.
Fasyanın Görevleri
Fasya dokusunun lokal ve sistemik düzeyde görevleri bulunmaktadır.
LOKAL
1.Suspansiyon ve
Proteksiyon: Her organı uygun yerde tutmayı sağlayacak bağlantı
noktalarını bir arada tutarak içsel bütünlüğü sağlarlar. Periferik
yapıların süspansiyonunda rol oynar.
2.Retansiyon ve
seperasyon: Enerjiyi absorbe ederek organ ve kasları şoklara ve ani
basınç değişikliklerine karşı da korur. Rijitliği önleyip, mobiliteyi
koruyarak, organların, kasların ve kas liflerinin birbirinin üzerinde
kaymasına ve hareketlerin koordinasyonlarına izin verir.
3. Şok ve basınç absorbsiyonu: Travmanın gücünü absorbe edip ve gücün farklı yönlere dağılımını sağlar.
SİSTEMİK
• Destek ve iletişimi sağlar (tendon, ligament, kapsül)
• Enerji depolar (kan, yağ dokusu)
• Kan ve lenfatik organların hücrelerini üretir (kemik iliği)
• Onarım ve savunmaya destek olur (kan, lenf...)
• Hücre büyümesi, farklılaşma ve göçünü sağlar
• Yapı materyalidir, biyomekanik destek sağlar
• Mikroorganizmalara karşı bariyer görevi oluşturur
• Propriyoseptif ve nosiseptif reseptörleri vardır.
FASYAL TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Fasya sağlık ve ağrı yönetiminin oldukça önemli bir parçasıdır.
Normal şartlar
altında fasya hareket eder ve gerilir. Bununla birlikte, fasya travma,
kötü duruş, stres ve / veya iltihaplanma ile kısıtlanır. Sonuç olarak,
kısıtlı fasya ağrıya neden olabilir. Bu kısıtlamaların kaldırılması,
vücudun daha hareketli olmasını sağlar ve daha iyi kan akışına izin
verir. Bu nedenle, kısıtlamalarını kaldırmak için birkaç farklı teknik
kullanır. Kişinin şikayetleri fasya bozukluğundan kaynaklanıyorsa uygun
manipulasyon teknikleri ile hareket ve vücut içi kuvvet aktarımları
düzeltilebilir. Fasya tedavisi genelde kişinin yapacağı uygun egzersiz
ve fizik tedavilerle desteklenir. Bazı fasyal tedaviler şu şekildedir;
• Fasyal distorsiyon
• Miyofasyal gevşetme
• Fasya masajı
• Tetik nokta masajı
Myofasyal Gevşetme
Miyofasyal
gevşetme, kaslara ve çevresindeki fasyaya mekanik uyarı yoluyla bütünsel
olarak uygulanan bir manuel terapi yöntemidir. Vücuttaki kas ve fasya
sisteminin değerlendirilmesi ve tedavisi için kapsamlı bir yaklaşımdır.
Doku üzerine etki eden fiziksel tekniklerden biri olan ¨Miyofasiyal
(miyo-bağ dokusal) gevşetme¨ (Manheim, 2008), günümüze kadar birçok
sakatlık durumda kullanılagelmiş, Barnes (1997) tarafından fizik tedavi
ve manipülatif tedavi çevrelerine yaygınlaşmıştır. Günümüzde
¨miyofasiyal gevşetme¨ tekniği olarak da tanımlanmaktadır.
Teknik anlamda
miyofasiyal gevşetme, bir terapi uzmanının yumuşak dokulara uyguladığı
ve uygulanan kişinin kaslarındaki geri bildirim aşamasına yönelik olarak
uygulama açısı, kuvveti ve süresi değişen, yumuşak dokulardaki
kısıtlamaları ortadan kaldırmak için kullanılan aşamalı germe (stretch)
olarak ifade edilmektedir (Manheim, 2008).
Miyofasyal
gevşetme, miyofasyal ağrı sendromu başta olmak üzere, sırt ağrısı, boyun
ağrısı, bel ağrısı, fibromiyalji gibi kas-iskelet sisteminde problemi
olan hastalarda, ağrıyı azaltmak ve hareketliliği artırmak amacıyla
kullanılabilir.
Myofasyal gevşetme teknikleri şunlardır:
• Medikal Masaj.
• Aletli Yumuşak Doku Masajı
• Self Gevşetme Yöntemleri (Foam Roller)
• İskemik Kompresyonlar.
• Kuru İğne
Myofasyal Ağrı Sendromunda Fizyoterapi ve Rehabilitasyon hakkında detaylı bilgi için ;
https://www.fizyoplatforum.com/konu-miyo...asyon.html
Fasyal Distorsiyon
Fasyal Distorsiyon
Modeli (FDM) bedende oluşan rahatsızlıkların kaynağını 6 temel fasyal
distorsiyonunun (bağ dokusunda meydana gelen şekil değişikliklerinin)
bir veya birkaçının oluşmasının sonucu olarak görmektedir. Temelde
tekrar tekrar gözlemlenen 6 farklı vücut dili (ağrı jestleri) ve
rahatsızlık tanımı vardır.Yani hastanın şikayetleri ve tarifine göre
problemin tanımına göre;bağ dokuda oluşan burkulma,gerilme ve şekil
değişiklikleri tedavi edilir.
Fasya Masajı
Miyofasyal
Rahatlatma Masajı (MFR) – Myo (kas) fascia (fasya dokusu) terapi masajı
olup fasyal meridyenlere yönelik uygulanan etkili bir tekniktir. MFR
yumuşak doku mobilizasyonu, osteopati, fizik terapi, craniosacral terapi
ve enerji çalışmaları gibi uygulamaların kombinasyonu bir terapi
türüdür (6).
Fasya masajı nasıl yapılır?
• Yavaş
hareketlerle ve hafif baskı uygulanarak ellerle yapılan bir masaj
türüdür. Bu yolla kolajen ve elastin liflerinin kendini yenilemesi
fasyal yapının düzene girmesini sağlar.
Tetik Nokta Masajı
Kas liflerinin
kasılmasını, uzayıp kısalan sarkomerler sağlar. Normal koşullar altında
sarkomerler iki elin parmakları gibi iç içe geçerek ve açılarak kasılır
ve gevşerler.
Bazen bu
sarkomerler cırt cırt bantlar gibi birine geçer ve açılmaz, gevşeyemez.
Bu “düğüm” oluşturmuş kasılma alanları tetik nokta olarak adlandırılır.
Burası, ip gibi ele gelen, sertleşmiş bir kas lifi demetinin (gergin kas
bandı, miyofasyal gergin bant) üzerinde kurşun kalem silgisi
büyüklüğünde sert alanlardır.
Bu noktaların veya bantların üzerine bastırmak üzerine basmak şiddetli ağrı ve hassasiyete neden olur.
Ayrıca yayılım
göstererek bulundukları yere bağlı olarak başta, kollarda, göğüste,
sırtta, boyunda, belde ve bacaklarda uyuşma, karıncalanma, yayılan ağrı,
sıcaklık hissi ve yanmaya neden olurlar. Bu durum yaygın olursa buna
miyofasyal ağrı sendromu denir.
Bu sertlikleri
gidermek ve ağrılı durumu azaltmak için bu noktalara fizyoterapistler
tarafından masaj , enjeksiyonlar gibi tedaviler uygulanır.
Fasya Sağlığı
Fasyanın sağlığı
sahip olduğumuz fiziksel kapasitemizin korunması ve devamı açısandan
oldukça önemlidir. Bu sebeple dikkat etmemiz ve yapmamız gereken bazı
uygulamalar bu dokuyu koruyacaktır.
Fasya tedavilerinin
yanında bazı uygulamalarda fasya sağılığı açısından oldukça önemlidir.
Kişilere doğru postür eğitimi verilmesi, doku üzerine yavaş ve baskı ile
yapılna Rolfing Uygulaması , sünger bloklar üzerinde yapılan ; kas ve
fasyayı esneten Foem roller, vücudeun kendi kendini iyileştirmesini
sağlayan Akupunktur gibi çeşitli yöntemler fasya üzerinde oldukça etkili
yöntemlerdir.
Yapılan her
egzersiz fasya dokusunu çalıştırır. Köpük silindirle yapılan
egzersizler, yoga,yoga,pilates, vücut geliştirme çalışmaları fasyal
dokuyu farklı oranlarda aktive ederek sağlığı korur.
Tüm masaj türleri fasyal dokuda etkilidir. Belirli bası teknikleri fasyal gevşeme sağlayarak rahatlama sağlar.
Sağlıklı beslenme de bu açıdan oldukça önemlidir. Alkali gıdalar yönünden zengin beslenerek vücudun detoksuna izin vermeliyiz.
Gergin olduğumuz
zamanlarda vücudumuz kortizol hormonu salgılar ve stres altında
hissederiz. Bu da kaslarımıza yansır fiziksel bir rahatlama
sağlayamayız. Yapacağımız meditasyon ile zihinsel gevşeme sağlayarak
fiziksel bir gevşemede elde edebililiz.
KAYNAKÇA
1. FASYA FONKSİYONLARI, İŞLEVSEL GÖREVLERİ VE NÖRALTERAPİ YAKLAŞIMI dergi park/ makale Volume 11, Issue 3, 9 - 15, 01.10.2017
2. https://www.sportherapia.com/kopyas%C4%B...-tasyonu-1 / fasya gevşetme teknikleri